“Sveta stolica” je revidirala svoj stav o misliocu koji je svojevremeno religiju nazvao “opijumom za mase”, tvorcu naučnog komunizima Karl Marksu.
Povod za promjenu vatikanskog gledanja na autora Kapitala, knjige koja je zauvijek promjenila svijet je tekst lista “Svete stolice” – Oservatore Romano – u kojem su Marksove kritike kapitalizma posebno naglasile socijalno otuđenje velikog dijela čovječanstva koje, posebno danas, ostaje isključen i van tokova procesa donošenja ekonomskih i političkih odluka.
Iako pomenuti tekst nije oslobođen kritika na račun Karl Marksa i njegovog materijalisitčkog viđenja istorije, treba spomenuti kako je papa Benedikt poprilično zauzet revidiranjem stava crkve prema savremenom kapitalizmu te da je, motivisan recesijom, sam papa ocijenio da je globalni kapitalizam na stranputici te da bi učenje crkve fokusiranjem na pravdu za slabije i razumnijom uspostavom tržišta moglo obnoviti ekonomsko zdravlje svijeta.
Karl Marks se ovim “oprostom” pridružio zavidnom društvu u kojem su Galileo Galilej, Charles Darvin i Oskar Vajld, a svi se nalaze na sve dužem spisku istorijskih ličnosti za koje, po novom, važi novi stav rimokatoličke crkve.
Karl Heinrich Marx (1818 – 1883) je bio izuzetno uticajan njemački filozof, politički ekonomista i revolucionar, organizator Međunarodnog udruženja radnika. Doktorirao je filozofiju, ali se puno više bavio političkom aktivnošću i pisanjem, posebno u domenu ekonomije.
Najpoznatije djelo Karl Marksa je svakako “Kapital” u tri knjige, koje se bavi ekonomskom problematikom. Drugo djelo, važnije za filozofiju, su “Ekonomsko-filozofski rukopisi”.
Veći dio života Karl Marks je blisko sarađivao sa Friedrich Engelsom. Engels je uvijek priznavao Marksu vodeću ulogu u izgradnji teorije koju su obojica zastupali. Ipak, većinu filozofskih tekstova “marksizma” napisao je Engels, dok se Marks puno više bavio ekonomskom problematikom. Od svega što je Karl Marks napisao zajedno sa Friedrich Engelsom, bitnija djela su su, “Njemačka ideologija” i “Manifest Komunističke partije”.
Marks prihvaća Hegelovu dijalektiku, kao metodu po kojoj se svijet i društvo razvijaju i po kojoj se jedino mogu shvatiti, ali i odbacuje Hegelov idealizam tvrdeći da kod Hegela dijalektika “dubi” na glavi i da ju je on okrenuo “na noge”.
Prema Marksu ne određuje svijest materiju već ono materijalno određuje svijest. Kod ljudi ono materijalno je proizvodnja sredstava za život. Čovjek je u prvom redu proizvođač, njegov položaj u procesu proizvodnje određuje sve ostalo. Strukturu svakog društva određuju njegovi proizvodni odnosi. Oni su materijalna baza koja određuje idejnu (duhovnu) “nadgradnju” društva, a ta nadgradnja uključuje sve ostalo, od politike i prava do nauke, umjetnosti, morala i religije.
U svojim razmišljanjima, Marks dotiče široku lepezu pitanja, a najpoznatiji je po svojoj analizi istorije u terminima klasne borbe, sažetoj u poznatoj uvodnoj misli uvodnika u Komunistički manifest: “Istorija svih do sada postojećih društava je istorija borbe klasa.” Njegov cilj je bio stvaranje besklasnog društva.
Nakon sloma Pariške Komune Marks je prebjegao u London, gdje je živio do svoje smrti.
odabrala Vesna Nenadić