Pećina na izvoru Mokranjske Miljacke najduža je i najljepša u BiH, potvrdili su učesnici Međunarodnog speleološkog kampa održanog kod ove pećine.
Do sada je istraženo i ucrtano više od 6 800 metara kanala, pa je tako ova pećina po dužini “pretekla” Vjetrenicu u Popovom polju koja je dugačka 6 700 metara.
U pećini su pronađene neke vrste koje su, kako se pretpostavlja, potpuno nove za nauku, što bi trebalo da potvrde rezultati daljih naučnih ispitivanja.
Pećina na izvoru Mokranjske Miljacke pruža mogućnosti za razvoj ekstremnog /avanturističkog/ turizma, koji je sve popularniji, a upražnjavaju ga specifične grupacije turista svjesnih u kakve se rizike upuštaju i kakva je oprema potrebna na tako teškom terenu i koji žele da uživaju u prirodnim ljepotama bez devastacije okoline.
Naučnici i speleolozi poručuju da bilo kakvo unutrašnje uređenje ove pećine i elektrifikaciju treba po svaku cijenu izbjeći radi zaštite njene ljepote i živog svijeta koji je naseljava.
Termin održavanja kampa, čiji je vođa bio iskusni speleolog Haris Husanović, pažljivo je odabran kada je vodostaj Miljacke najniži.
Temperatura vode od oko 6,2 stepena Celzijusa zahtijeva korišćenje specijalne opreme, jer je duži boravak u pećini bez toga nemoguć.
Reporter Srne ušao je sa speleolozima do dobine od oko 1 400 metara, do tzv. velike dvorane, i uvjerio se u izuzetnu ljepotu ovog prirodnog fenomena, ali i u to da treba biti veoma dobro fizički i stručno pripremljen za ovakvu vrstu avanture.
Uporedo sa ucrtavanjima kanala, vršena su i biospeleološka istraživanja, odnosno određivanje taksonomske pripadnosti nađenih jedinki, nakon čega slijedi i njihova molekularno-genetička determinacija.
Laboratorija za molekularnu genetiku prirodnih resursa pri Institutu za genetičko inženjerstvo (INGEB) iz Sarajeva još prošle godine je započela istraživanja speleofaune ovog objekta pod vođstvom doc. dr Lade Lukić Bilela, naučnog saradnika ovog instituta.
Osim nje, u kampu je boravio i istaknuti hrvatski sistematičar i taksonom mr. Roman Ozimec, koji je dao veliki doprinos svojim znanjem i iskustvom, te mladi biolozi Una Tulić sa INGEB-a i Miloš Pavićević iz grupe akademika Gordana Karamana iz Podgorice.
Budući da je uspostavljena izvrsna saradnja sa entomolozima iz Slovenije, Srbije i Crne Gore, u narednom periodu će neke od nađenih vrsta biti upućene na determinaciju stručnjacima iz specifičnih oblasti.
Na izvoru Mokranjske Miljacke od 24. jula do 2. avgusta održan je Međunarodni speleološki kamp kroz koji je prošlo više od 60 učesnika, uglavnom speleologa i speleobiologa iz BiH i zemalja regije.
Pećina na izvoru Mokranjske Miljacke nalazi se nedaleko od Kadinog sela, u zaseoku Vrelo, u podnožju krečnjačkog masiva Gradina, oko sedam kilometara od Mokrog.
“Uključivanjem lokalne populacije moguće je razviti agriturističku aktivnost – nakon posjete pećini veoma je ugodno pojesti tipičnu lokalnu hranu i popiti nešto toplo”, kaže italijanski speleolog Simone Milanolo i naglašava da je za iskorišćavanje turističkih potencijala ove pećine potrebna samo dobra reklama i poboljšanje kvaliteta lokalnih puteva.
Načelnik opštine Pale Slobodan Savić, koji je posjetio učesnike kampa, najavio je da će opština obezbijediti određena sredstva kako bi pećina na izvoru Mokranjske Miljacke postala /avan/turistička atrakcija.
U dosadašnjim istraživanjima ovog dragulja prirode učestvovali su članovi speleoloških društava “Speleo Dodo” iz Sarajeva, “Grupo grote Novara” /Gruppo Grotte Novara/ i “Grupo speleolođiko Bolonjeze” /Gruppo Speleologico Bolognese/ iz Italije, “Atom” iz Zavidovića, “Eko-Viking” iz Visokog, te “Netopir” i „Ponir” iz Banjaluke.