Rock pod opsadom

Kratka priča o alternativnoj muzičkoj sceni u Sarajevu u periodu od 1992. do 1995. godine

---

Rock'n'roll je univerzalni komunikacijski kod među mladima cijelog svijeta. To je način življenja. Ali, kako bismo razumjeli šta rock može značiti mladima koji se suočavaju sa strahovitim okolnostim morali biste živjeti u Sarajevu tokom krvave opsade od 1992-95. Pokušaćemo to opisati što je autentičnije moguće.

Prije opsade Sarajevo je bilo veoma važan rock centar Jugoslavije. Grupa Bijelo dugme i predstavnici lokalnog pokreta New Primitivism bili su glavna značajka rock historije ovog dijela svijeta. Takozvani alternativni rock je živio u mraku. Opet, paradoksalno, tokom opsade lokalna alternativna kultura (uključujući i rock) pretvorila su u mainstream, postajući jedinom koja pruža otpor nepovoljnim životnim okolnostima. Osnovni razlog za to: mali sistemi – velika fleksibilnost sa mnoštvom kreativnosti.

Bendovi

Tokom opsade, više od 30 novih bendova je počelo svirati. Na njih su uticali razlličiti, uglavnom savremeni i popularni muzički pravci. Nije tu bilo previše inspiracije Balkanom, folk motiva, tradicionalnog zvuka pomiješanog sa modernim trendovima… Također, sarajevska omladina je pokušala da pobjegne od opsjednutog grada, od primitivizma, bespomoćnosti i beznađa tog vremena, pokušala se povezati sa normalnim životom. Njihova muzika je bila vrlo agresivna, njihovi tekstovi vrlo oštri, ironični, cinični, prepuni crnog humora i otvoreni za ponešto tabu tema.

Klubovi

Tokom opsade u Sarajevu nije postojala klupska scena, nisu se održavali redovni koncerti, nije bilo mogućnosti za vježbanje. Samo jedan klub – OBALA – bio je otvoren tokom opsade. Bio je mjesto na kojem je održano preko 15 koncerata.

Mediji

Zvanični mediji nisu imali sluha za lokalnu alternativnu muziku. Svakodnevno su puštali stotine patriotskih pjesama; ništa drugo nije bilo “prikladno’. Radio stanica ZID je bila jedina koja je percipirala novu lokalnu rock scenu i promovisala je u svojoj specijalizovanoj radio emisiji. Svake sedmice je prezentiran jedan ili dva nova lokalna benda ili pjesme, kao i intervjui sa članovima bendova.

Top lista je formirana na osnovu telefonskih poziva Sarajlija. Više od 1000 poziva tokom dvosatne emisije. Sarajevska rock scena je bila izuzetno zanimljiva inostranim medijima. MTV, NME, Billboard, Blah-blah-blah, itd. su pravili svoje priče o tim dešavanjima.

Rock under siege

Projekt ‘Rock under siege’ je kreiran sredinom 1994. godine na Radio stanici ZID. Sastojao se od koncerata i audio-video-print produkcije. Prvi veliki koncert ‘Rock under siege’ održan je 14. januara 1995. godine. Struja je obezbjeđena agregatima.

Audio produkcija

Prvi CD snimljen u ratu je bio kompilacija ‘Rock Under Siege’, na kojoj se našlo 14 sarajevskih bendova. Snimci sa ‘živih’ svirki su snimljeni na koncertima ‘Rock Under Siege’. Prvi CD ‘The Gentle Art of Firing’, sarajevskog alternativnog rock benda SCH, producirala je OBALA Art Centre sredinom 1995. godine.

Poslije

Nakon potpisivanja mirovnog sporazuma (novembar 1995) inostrani bendovi su počeli svirati koncerte u Sarajevu. Došli su Laibach, Dodgy, Chokebore, The Young Gods,… Još dugo nije formirana nijedna lokalna muzička produkcija, muzička distribucija, ili muzičko tržište. Predratne mainstream rock i pop zvijezde su ponovo postale ‘glavne rock zvijezde’. Vraćaju se teška vremena za alternativnu kulturu – povratak u podzemlje. Veliki broj poziva za svirke iz cijelog svijeta, ali bez nade za podrškom kod kuće.

Mnogi ratni bendovi se rasipaju. Objavljena je druga CD kompilacija u produkciji Radio stanice ZID – “Rock Under Siege B”. I dalje smo pod ospadom. I dalje je teško komunicirati sa ostatkom svijeta, uzrokom su brojne barikade u glavama odluke. Budućnost je krajnje neizvjesna.

Neki od bendova koji su formirani i djelovali tokom opsade su: SCH, Lezi majmune!, Sikter, Down, Gnu, Protest, Big Daddy, Bedbug, D. thron, Therion, Invisible fields, Cloud 9 /nine/, Cadaver, Green Cheese, Meantime, Adi Lukovac & Ornamenti, Das Leopold, Pessimistic lines, Moron brothers, Tmina, CIA, Edge, Hotchpotch, Hindustian motors, Sarajevski atentat, Beastly Stroke, Cvrkut lešinara, Till further notice, KontraKultura, Embodiment, Grafiti…

pišu: Aida Kalender i Dijana Marjanović